Reformy PKP i zarzuty

Umorzenie postępowania po pięciu i pół roku.

Po pięciu i pół roku (1982 dni) Prokuratura Regionalna w Lublinie umorzyła postępowanie prowadzone przeciwko mnie i 12 członkom zarządu i rady nadzorczej PKP Cargo.

Prokuratura Regionalna w Lublinie w dniu 11 lipca 2024 r. cofnęła akt oskarżenia w sprawie RP I Ds 5.2017.Sp(c) przeciwko 13 oskarżonym. Został on skierowany w dniu 10 stycznia 2024 r. do Sądu Okręgowego w Warszawie i dotyczył kilku czynów polegających na wyrządzeniu szkody majątkowej w wielkich rozmiarach w łącznej kwocie nie mniejszej niż 8,77 mln zł oraz sprowadzeniu bezpośredniego niebezpieczeństwa wyrządzenia szkody majątkowej w wielkich rozmiarach w kwocie nie mniejszej niż 1 mln zł. w mieniu PKP Cargo.

W komunikacie prokuratura przekazała, że chodziło o „nabycie 80 proc. udziałów spółki AWT BV poprzez nienależne wynagrodzenie z tytułu doradztwa przy nabyciu wskazanej spółki oraz niezasadne ubezpieczenie transakcji”.

„Decyzja o cofnięciu aktu oskarżenia przed rozpoczęciem przewodu sądowego wynika z ponownej analizy czynów zarzuconych oskarżonym i zgromadzonego materiału dowodowego”.

Warszawa, 17 lutego 2023 roku

Oświadczenie Jakuba Karnowskiego

Zarzuty uchylone po 4 latach

4 marca 2019 roku Prokuratura Regionalna w Lublinie postawiła mi zarzuty w związku z transakcją przejęcia udziałów w czeskim przewoźniku kolejowym AWT B.V. przez PKP Cargo w latach 2014-15. Dziś – znów na kilka miesięcy przed wyborami – zostałem po raz pierwszy od 4 lat wezwany do Prokuratury Regionalnej w Lublinie gdzie od prowadzącego prokuratora Bartosza Wójcika odebrałem postanowienie o zmianie postanowienia o przedstawieniu zarzutów. Po blisko 7 latach od rozpoczęcia śledztwa prokuratura kierowana przez Jerzego Ziarkiewicza na podstawie opinii powołanych przez siebie biegłych uznała, że zarzuty postawione mi oraz 12 innym członkom zarządu i radu nadzorczej 4 lata temu były nieprawdziwe i nie powinny mieć miejsca. Cena, którą PKP Cargo zapłacił za AWT w 2015 roku na podstawie wyceny przygotowanej przez Dom Maklerski PKO BP, przy doradztwie firmy EY oraz transakcji poprowadzonej przez renomowaną kancelarię prawną Weil, Gotshal & Manges była prawidłowa a nie zawyżona o 245 mln. PLN jak prokuratura twierdziła przez ostatnie 1447 dni.

Zmienione zarzuty

Jednocześnie, prokurator Wójcik zdecydował o postawieniu mi odnoszących się do tej samej sprawy lecz całkowicie nowych, nigdzie dotychczas nie pojawiających się w prowadzonej od 4 lipca 2016 roku sprawie, zarzutów jakobym – wspólnie z 5 członkami zarządu i 7 rady nadzorczej – wyrządził lub naraził PKP Cargo szkodę majątkową w wysokości „nie mniejszej niż” 8,77 mln. PLN poprzez:

(1) „przyznanie wynagrodzenia na rzecz Domu Maklerskiego PKO BP za sporządzenie wyceny w łącznej kwocie 2,53 mln. zł, w sytuacji gdy wynagrodzenie nie powinno przekraczać 2,25 mln. z czego 2,1 mln. zł. było wynagrodzeniem nienależnym i kwota ta stanowi szkodę majątkową wyrządzoną PKP Cargo”

(2)  „nieuzasadnionego ubezpieczenia transakcji zakupu spółki AWT B.V. przez PKP Cargo (…) 6.67 mln. zł, która to składka była świadczeniem nienależnym i kwota ta stanowi szkodę majątkową wyrządzoną PKP Cargo S.A.”

(3)  „braku jakiekolwiek merytorycznej oceny i weryfikacji wyceny spółki AWT B.V. sporządzonej przez DM PKO B.P. dokonanej samodzielnie (…) a co za tym idzie bezrefleksyjnym przyjęciu błędnej wyceny

(4)  „nie zleceniu podległym pracownikom PKP Cargo dokonania merytorycznej oceny i weryfikacji spółki AWT sporządzonej przez DM PKO B.P.”

Rozumiem z tego, że po pierwsze, zdaniem prokuratora pozostający pod pełną kontrolą Skarbu Państwa Dom Maklerski PKO BP otrzymał zbyt duże wynagrodzenie od PKP Cargo za swoje usługi. Nie rozumiem o ile za dużo, dlaczego tak prokurator uważa i dlaczego PKP Cargo nie wystąpiło od 2016 z roszczeniami do PKO BP w tej sprawie.

Dla porównania: 30 stycznia 2023 roku rada nadzorcza PKP Cargo zgodziła się na umowę sponsorską z klubem piłkarskim Widzew Łódź w wyniku której PKP Cargo będzie przekazywać klubowi 3 mln. zł. rocznie.

W dniu 30 stycznia 2023 roku PKP Cargo było warte 668 mln. zł. (cena akcji 14,92 zł). Osiem lat wcześniej w dniu 30 stycznia 2015 roku spółka PKP Cargo, miesiąc po zakupie AWT, była warta 3 mld. 986 mln. zł (cena akcji 89 zł). Dane oczywiście nie uwzględniają inflacji. Od kilku lat PKP Cargo przynosi stratę a udział w rynku spółki spadł z powyżej 50% w 2015 do poniżej 35% w 2022.

Po drugie, zdaniem prokuratora ubezpieczenie transakcji od tzw. ryzyk nieujawnionych (z ang. warranty and indemnity (W&I) insurance policy) co jest standardem rynkowym i świadczy o działaniu zgodnie z interesem kupującego – wyrządziło PKP Cargo szkodę i było nieuzasadnione. Spółka AWT (dziś PKP Cargo International) operacyjnie działa i nie odkryto przez ostatnie 8 lat żadnych „ukrytych wad”. Paradoks polega na tym, że gdyby jakieś wady o których kupujący nie miał prawa wiedzieć, obciążające normalne funkcjonowanie spółki się ujawniły (np. zanieczyszczenie środowiska) wówczas można by uznać, że nie warto było kupować AWT bo spółka okazała się obciążona wadami. Czy można postawić komuś zarzut narażenia na szkodę majątkową w związku z ubezpieczeniem domu od pożaru jeśli po czasie się okaże, ze pożar się nie zdarzył?

Po trzecie, prokurator zarzuca mi „bezrefleksyjne” przyjęcie „błędnej” wyceny mimo iż powołani przez niego biegli po 4 latach ustalili, że wycena była prawidłowa.

Po czwarte, prokurator zarzuca mi, że „nie zleciłem podległym pracownikom PKP Cargo”. Cóż, prokurator najwyraźniej nie rozróżnia zarządu od rady nadzorczej.

Zarzuty za sprawy którymi się nie zajmowałem

W latach 2012-15 w PKP Cargo pełniłem funkcję przewodniczącego rady nadzorczej. Zarzuty prokuratury dotyczą pełnienia przeze mnie tej funkcji. W 2015 roku uważałem i do dzisiaj uważam, że zakup spółki AWT był dla PKP Cargo korzystny a działania zarządu w tej sprawie profesjonalne i właściwe. Rada nadzorcza PKP Cargo nie zajmowała się jednak nigdy kwestiami, które są przedmiotem przedstawionych mi dzisiaj zarzutów prokuratury. Nie należało to do jej obowiązków więc nie podejmowała decyzji w tych sprawach. Zgodnie z treścią Statutu PKP

Cargo obowiązującym w 2014 i 2015 roku Rada Nadzorcza wyrażała zgodę bądź nie na decyzje zarządu, których wartość przekraczała 20 mln. zł. Decyzje poniżej tej kwoty w tym te dotyczące wynagrodzenia DM PKO BP i ubezpieczenia, jako decyzje o wartości 20 mln zł, należały zgodnie z obowiązującym w spółce ładem korporacyjnym – do wyłącznych kompetencji zarządu.

Śledztwo w tej sprawie toczy się od 4 lipca 2016 roku. Prowadzi je trzeci skład prokuratorski. Od grudnia 2018 sprawę nadzoruje prokurator Jerzy Ziarkiewicz. W oświadczeniu, które opublikowałem 4 marca 2019 roku (dostępne na stronie www.karnowski.pl z zakładce „Reformy PKP i zarzuty”) napisałem, że przedstawione mi wówczas zarzuty są absurdalne: nie mają związku z rzeczywistością ani z moją rolą w procesie. Dziś, prokuratura na podstawie oceny własnych biegłych przyznaje mi rację. Jednocześnie formułuje nowe, jeszcze bardziej absurdalne i hucpiarskie zarzuty w sprawach którymi nigdy, w żaden sposób, się nie zajmowałem i nie mogłem się zajmować bo nie należały do moich obowiązków.

Gdyby Polska była państwem praworządnym śledztwo byłoby umorzone bo biegli powołani przez prokuraturę do ustalenia, że AWT została kupiona za drogo stwierdzili, że AWT została kupiona za właściwą cenę.

Szersza perspaktywa: refomy PKP 2012-15 vs. 2016-2023

Od kwietnia 2012 roku do listopada 2015 roku pełniłem funkcję prezesa zarządu PKP S.A. W tym okresie udało mi utworzyć w spółkach Grupy PKP kilkusetosobowy zespół profesjonalnych, całkowicie apolitycznych menadżerów o specjalizacjach kolejowych i nie-kolejowych, którzy byli autorami bezprecedensowych reform.

Elementem tych zmian było wprowadzenie na giełdę PKP Cargo. PKP S.A. w latach 2013-14 sprzedało na WGPW łącznie 67% akcji PKP Cargo w dwóch transzach: podczas debiutu 30 października 2013 roku 50% oraz dodatkową transzę 17% – 14 czerwca 2014. Średnia cena sprzedaży wyniosła 70 PLN. Dziś – po 9-10 latach – akcje PKP Cargo są warte około 14 PLN, czyli dokładnie 80% mniej. Przychody PKP SA ze sprzedaży giełdowej wyniosły 2.1 mld. PLN. Pomogło to wówczas spłacić historyczny dług PKP S.A. i kupić polskie pociągi dla PKP Intercity. PKP S.A. pozostało strategicznym właścicielem PKP Cargo, zachowując kontrolę nad spółką. Na marginesie – gdyby politycy poprzez PKP S.A. nie kontrolowali PKP Cargo nie usłyszałbym nigdy zarzutów bo prywatny właściciel zajmuje się biznesem a nie ściganiem domniemanych przeciwników politycznych. Proszę porównać transakcję sprzedaży przez WGPW akcji PKP Cargo w latach 2013-14 ze sprzedażą za śmiesznie niską cenę 1.15 mld. zł. 30% udziałów w Rafinerii Gdańskiej, kluczowego aktywa Lotosu, przez PKN Orlen. Sprzedaż tych udziałów inwestorowi z Arabii Saudyjskiej nastąpiła pod koniec 2022 roku poza giełdą w sposób nietransparentny, tak że sprzedaż zaledwie 30% pozbawia PKN Orlen strategicznej kontroli nad rafinerią, a sprzedaż łącznie aż 67% akcji PKP Cargo nie pozbawiło kontroli PKP S.A. w 2014 roku

Nadużycia i procesy sądowe: „bankomaty” vs. ludzie Adamczyka

Prezesem PKP S.A. byłem przez niecałe 4 lata. Nie jestem nim już od ponad 7 lat. W czasie kiedy kierowałem Grupą PKP S.A. nie przyjmowałem żadnych instrukcji politycznych, nie zatrudniłem na stanowiskach w zarządach, radach nadzorczych ani w strukturach spółek w żadnej ze spółek z Grupy ani jednej osoby ze świata polityki ani nawet wskazanej przez polityka. Zatrudniałem wyłącznie rynkowych profesjonalistów. Gdybym dowiedział się, że członek zarządu spółki z Grupy PKP wsparł finansowo partię polityczną lub polityka podziękowałbym mu za współpracę. Taką miałem umowę z przewodniczącym rady nadzorczej PKP S.A oraz nadzorującymi mnie ministrami.

Nie mam wiedzy aby w jakimkolwiek sądzie w Polsce rozpoczął się jakikolwiek proces karny dotyczący osoby która pracowała w Grupie PKP w latach 2012-15. Dotyczy to nie tylko prezesów i członków zarządu ale również szeregowych pracowników Grupy PKP, których było wówczas ponad 80.000. Wyjątkiem jest jeden znany mi proces o posługiwanie się nieaktualnym biletem uprawniającym do bezpłatnych przejazdów oraz procesy sądowe, które rozpoczęły się w następstwie złożonego przeze mnie lub moich współpracowników zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa.

W latach 2012-15 w spółkach Grupy PKP powstał profesjonalny audyt i kontrola wewnętrzna, dzięki którym udało się wykryć poważne nadużycia i nieprawidłowości w Grupie PKP. Pisały wówczas o nich szeroko media. Dosłownie wszystkie osoby, które się tym zajmowały zostały przez moich następców zwolnione z pracy według list proskrypcyjnych. Część osób odpowiedzialna za wcześniejsze nadużycia po 2015 roku wróciła do pracy w grupie PKP lub na odpowiedzialne stanowiska w innych SSP.

Od listopada 2015 roku do dziś ministrem odpowiedzialnym za nadzór nad PKP jest Andrzej Adamczyk. Pierwsza osoba wskazaną przez niego na stanowisko prezesa PKP po mojej rezygnacji pełniła swoją funkcję 3 dni w grudniu 2015. Zrezygnowała po pojawieniu się informacji, że wcześniej była tajnym współpracownikiem komunistycznej służby bezpieczeństwa. Druga osoba mianowana przez Adamczyka na prezesa PKP została zatrzymana przez CBA 3 marca 2017 roku w związku z podejrzeniami o przestępstwa korupcyjne związane z organizacją Światowych Dni Młodzieży latem 2016 roku. Dziś toczy się proces w tej sprawie przed Sądem Okręgowym w Warszawie. Mirosław P. ma w nim status oskarżonego.

Trzeci nominat Adamczyka, Krzysztof Mamiński został prezesem PKP S.A. w dniu zatrzymania Mirosława P. Według zeznań co najmniej 2 osób złożonych przed Sądem Okręgowym w Warszawie po zatrzymaniu swojego poprzednika Krzysztof Mamiński oraz jego współpracownik próbowali nakłonić osoby które odpowiadały w PKP S.A, za bezpieczeństwo do złożenia zeznań obciążających „ekipę Karnowskiego”. Jeden z nich zeznaje: „dostaliśmy od Pana Mamińskiego dwutygodniowe ultimatum albo dostarczymy haki na (…) Prezesa Karnowskiego albo zostaniemy zwolnieni dyscyplinarnie. Pan Mamiński objął stanowisko 3 marca 2017 roku. Po upłynięciu tego czasu dostaliśmy wypowiedzenia z artykułu 52 Kodeksu Pracy tj. dnia 16.03.2017”.

Krzysztof M. został w lipcu 2022 roku uznany za winnego w procesie karnym o obrazę związkowca. Sąd warunkowo odstąpił od skazania dlatego M. do dziś pełni funkcję prezesa PKP.

Dlaczego to tak długo trwa?

Od ponad 27 lat jestem nauczycielem akademickim w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Prowadzę wykłady i specjalizuję się zawodowo w m.in. audycie i kontrolingu. Reputacja i dobre imię to wartości dzięki którym utrzymuję swoją rodzinę. Pracuję także jako niezależny członek rad nadzorczych m.in. w ukraińskich kolejach (Ukrzaliznytsia) i poczcie (Ukrposhta). Stanowiska te objąłem w wyniku otwartych i konkurencyjnych konkursów zorganizowanych przez międzynarodowy Komitet Nominacyjny złożony głównie z przedstawicieli międzynarodowych instytucji finansowych i rozwojowych takich jak Bank Światowy, MFW, EBOiR, EBI oraz profesjonalne firmy headhunterskie. W każdym tych konkursów o 3-4 miejsca ubiegało się około 100 kandydatów. W Ukrposhta pracuję od 2018 roku, w Ukrzaliznytsia od 2021.

W styczniu 2022 roku Minister Andrzej Adamczyk za pośrednictwem Ambasady Polskiej w Kijowie domagał się abym został odwołany z rady nadzorczej Kolei Ukrainy, do której zostałem powołany kilka tygodni wcześniej w wyniku decyzji Komitetu Nominacyjnego przyjętej przez formalną decyzję rządu Ukrainy. Byłem wówczas jednym z dwóch Polaków pracującym jako niezależny członek rad nadzorczych strategicznych SSP w Ukrainie. Adamczyk posługiwał się argumentem, że w Polsce postawiono mi zarzuty. Jego działania okazały się nieskuteczne.

29 listopada 2022 roku złożyłem do Sądu Apelacyjnego w Warszawie skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym bez nieuzasadnionej zwłoki przez Prokuraturę Regionalną w Lublinie. Sprawa dotychczas nie została rozpatrzona.

W lipcu 2016 roku Minister Andrzej Adamczyk podjął decyzję o nieudzieleniu mi absolutorium z wykonania obowiązków prezesa zarządu PKP S.A. w 2015 roku. Wygrałem tę sprawę – w dniu 14 października 2020 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie prawomocnie zobowiązał pozwane przeze mnie PKP S.A. do opublikowania oświadczenia, że nie było podstaw do takiej decyzji i zobowiązał PKP S.A. do wpłaty 30.000 zł na wskazane przeze mnie konto WOŚP. Wyrok został wykonany.

Po zakończeniu sprawy zamierzam wystąpić do Skarbu Państwa lub organów sądowych Unii Europejskiej o zadośćuczynienie w związku z postępowaniem karnym motywowanym politycznie, prowadzonym przeciwko mnie jak dotychczas od 4 lat, w sprawie która toczy się od ponad 7 lat w prokuraturze.

Jakub Karnowski

Reformy PKP 2012-15

Lata 2012-15 były najlepszym okresem dla polskich kolei w wolnej Polsce

Kierowana przez Jakuba Karnowskiego w latach 2012-15 apolityczna grupa profesjonalistów dokonała na polskiej kolei bezprecedensowych i przełomowych reform, do których należy:

  1. Sprawne przeprowadzenie procesów prywatyzacji PKP CARGO S.A. (IPO na GWP oraz ABB o łącznej wartości 2 mld PLN, „Debiut Roku 2013” wg redakcji gazety „Parkiet”), PKP Energetyka S.A. (wartość transakcji: 1,41 mld PLN, nabywca: CVC Capital Partners), TK Telekom Sp. z o.o. (wartość transakcji: 221 mln PLN, nabywca: Netia), Polskich Kolei Linowych S.A. (wartość transakcji: 215 mln PLN, nabywca: Mid Europa Partners);
  2. Spłata zadłużenia PKP S.A. z poziomu 4 mld PLN netto na koniec 2011 r. do poziomu 0,5 mld PLN w III kw. 2015 r.;
  3. Zrealizowanie projektu dokapitalizowania PKP Intercity o wartości 1 mld PLN z przeznaczeniem na modernizację taboru i stacji postojowych;
  4. Zwiększenie poziomu absorpcji funduszy UE przez Grupę PKP do poziomu 99% wg wartości umów w stosunku do 12% na koniec 2011 r.;
  5. Zabezpieczenie finansowania kluczowych projektów inwestycyjnych Grupy PKP na lata 2014-2015 w zakresie infrastruktury kolejowej i zakupu taboru na kwotę ok. 7 mld PLN (kredyty EBI, emisja obligacji);
  6. Sprawne przeprowadzenie procesu negocjacji z dostawcą i wprowadzenie do eksploatacji składów Pendolino (najszybsze składy w Europie Środkowo-Wschodniej). Wartość projektu: 1,8 mld PLN;
  7. Przeprowadzenie udanej restrukturyzacji PKP Intercity – pierwszy od 2011 r. wzrost liczby pasażerów o 24,7% r/r w Q2 2015;
  8. Uruchomienie i koordynacja programu podwyższenia jakości obsługi pasażerów korzystających z usług Grupy PKP (projekt modernizacji dworców kolejowych o łącznej wartości ponad 1 mld PLN, oddanie do użytku 84 nowoczesnych dworców, wprowadzenie ponad 500 inicjatyw zwiększających komfort i bezpieczeństwo podróżnych);
  9. Uruchomienie programu sprzedaży nieruchomości – w latach 2012-2015 sprzedaż nieruchomości o łącznej wartości ponad 1 mld PLN (w tym zbycie udziałów w Galerii Katowickiej – RoE 159% i Poznań City Center – RoE 134%);
  10. Powołanie wyspecjalizowanej spółki deweloperskiej o docelowej wartości portfela projektów deweloperskich sięgającej 8,84 mld EUR;
  11. Wdrożenie standardów korporacyjnych opartych o najlepsze praktyki rynkowe. Efektywne przeprowadzenie procesów restrukturyzacyjnych w Spółkach Grupy PKP (zwiększenie poziomu dywidend z 89 mln PLN w 2011 r. do 179 mln PLN w 2014 r.);
  12. Powołanie Grupy Zakupowej PKP – wartość przeprowadzonych postępowań: 2,2 mld PLN, wygenerowane oszczędności: 130 mln PLN;
  13. Przeprowadzenie reorganizacji w Spółkach Grupy PKP, w tym centralizacja funkcji wsparcia, powołanie nowego pionu audytu, wprowadzenie zarządzania przez cele, wprowadzenie systemów motywacyjnych dla pracowników;
  14. Wprowadzenie efektywnego dialogu ze stroną społeczną (ponad 400 zakładowych organizacji związkowych w Grupie PKP) – wynegocjowanie Paktu Gwarancji Pracowniczych w PKP Cargo, PKP Energetyce i TK Telekom; zmiana zapisów Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy w PKP S.A.; nadzór nad przeprowadzeniem Programu Dobrowolnych Odejść w Spółkach Grupy; redukcja kosztów ulg przejazdowych dla pracowników i członków ich rodzin o ok. 200 mln PLN;
  15. Wprowadzanie nowoczesnej kultury organizacyjnej (wdrożenie Kodeksu Etyki, inicjatywa powołania Koalicji Rzeczników Etyki w ramach ONZ Global Compact);

Bank Światowy o reformach w PKP 2012-15

Reformy w PKP dokonane przez Karnowskiego i jego współpracowników zostały uznane przez Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy jako wzorzec („best practice”). W czerwcu 2019 MFW opublikował raport „Ocena roli przedsiębiorstw państwowych w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowo-wschodniej” (Departament Europejski IMF we współpracy z EBOiR, raport no. 19/11, strona 68-69, z 17 czerwca 2019 rok).

Cytaty z raportu:

„W 2012 roku rząd w Polsce mianował nowy zarząd PKP powierzając mu zadanie wielowymiarowej poprawy efektywności Grupy PKP oraz ożywienia opóźnionego procesu prywatyzacji. Nowy zespół zarządzających PKP skutecznie przeprowadził szereg procesów restrukturyzacyjnych w tym: wprowadzenie systemu zarządzania przez cele (MBO) w spółkach Grupy PKP co przyczyniło się do polepszenia jakości nadzoru właścicielskiego, wprowadzono wzmocniony i skuteczny audyt wewnętrzny oraz w większym stopniu korzystano z ekspertów zewnętrznych przy wprowadzaniu w życie strategicznych projektów i ulepszaniu procesów operacyjnych.

Przyspieszono opóźnioną prywatyzację w tym sprzedaż kolejek górskich (PKL) i spółek wspierających ruch kolejowy. W latach 2013-15 PKP Cargo zadebiutowało na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych oraz – poprzez sprzedaż – odpolityczniono spółki wspierające ruch kolejowy: spółkę telekomunikacyjną (TK Telekom) i energetyczną (PKP Energetyka). Dodatkowo Grupa PKP kontynuowała sprzedaż niewykorzystywanych nieruchomości i utworzyła spółkę dedykowaną do zwiększania wartości nieruchomości strategicznych. Całkowite zatrudnienie w Grupie PKP zredukowano do około 70.000 pracowników w roku 2016. Efektem udanego wysiłku reformatorskiego stał się skokowy spadek zadłużenia Grupy i dużo wyższa produktywność. 

Doświadczenie restrukturyzacyjne PKP dostarcza kilka istotnych wniosków dla rządów, które decydują się na wysiłek polegający na restrukturyzacji przedsiębiorstw państwowych:

Problemy przedsiębiorstw państwowych mogą być tak utrwalone i głębokie, że jedynym wyjściem jest przeprowadzenie szerokich, wielowymiarowych procesów restrukturyzacyjnych;

Faktyczne funkcjonalne rozdzielenie odrębnych linii biznesowych i wsparcia biznesu jest warunkiem koniecznym lecz niewystarczającym do poprawy finansowej i operacyjnej efektywności przedsiębiorstwa;

Działania zmierzające do obniżenia nadmiernego zadłużenia w tym prywatyzacja i skupienie się na kluczowych aktywach sprzyja poprawie efektywności;

Restrukturyzacja zatrudnienia, choć trudna z powodów społecznych jest niezbędna aby przedsiębiorstwa z przerostem zatrudnienia odzyskały sprawność finansową.

Mianowanie profesjonalnego zarządu oraz zastosowanie systemów motywacyjnych, wzmocnienie audytu wewnętrznego i poprawa systemu Corporate Governance w bardzo istotnym stopniu wpłynęła na sukces procesów reformatorskich i restrukturyzacyjnych w Grupie PKP w  latach 2012-15”.

Oświadczenie Jakuba Karnowskiego

Warszawa, 4 marca 2019 roku

W dniu dzisiejszym Prokuratura Regionalna w Lublinie postawiła mi zarzuty w związku z transakcją przejęcia udziałów w czeskim przewoźniku kolejowym AWT B.V. przez PKP Cargo w latach 2014-15. Zarzuty są absurdalne: nie mają związku z rzeczywistością ani z moją rolą w procesie. W związku z tym oświadczam, co następuje:

Transakcja zakupu AWT B.V. przez PKP Cargo

  1. W latach 2012-15 w PKP Cargo pełniłem funkcję przewodniczącego rady nadzorczej. Rada nadzorcza podejmowała w tej sprawie decyzję kolegialnie. Głosowali za nią wszyscy, nie reprezentujący związków zawodowych, członkowie rady nadzorczej, także członkowie niezależni, powołani m.in. na wniosek EBOiR.
  2. Zarząd PKP Cargo do przeprowadzenia procesu zakupu AWT wynajął profesjonalne konsorcjum doradcze składające się z zespołów Domu Maklerskiego PKO Banku Polskiego, firmy doradczej Ernst Young (obecnie EY), firmy prawniczej Weil, Gotshal & Manges (obecnie WGM) oraz doradców technicznych. W procesie – który trwał około roku – uczestniczyły łącznie 154 osoby.
  3. Po zakończonej transakcji niezależny zewnętrzny audytor, firma PWC przygotowała na zlecenie zarządu PKP Cargo opublikowany w dniu 2 lipca 2015 roku szczegółowy 180-stronicowy raport pt. „Przegląd procesu nabycia przez PKP Cargo S.A. udziałów w Advanced World Transport B.V.”. PWC potwierdziło, że proces realizacji transakcji przez PKP Cargo był zgodny z praktyką rynkową, zwracając w swoim raporcie szczególną uwagę na szeroki zakres wsparcia eksperckiego oraz kompleksowość badania spółek z Grupy AWT (tzw. due diligence). Zdaniem PWC: „ilość i zakres obowiązków zewnętrznych doradców oraz zakres zaangażowania wewnętrznych zespołów PKP Cargo SA w procesie transakcji świadczy o skrupulatnym i zapobiegawczym podejściu do przeprowadzonego procesu”. „Proces due diligence AWT był kompleksowy pod kątem przebadanych obszarów i zaangażowaniu zespołów doradczych, co świadczy o przywiązaniu przez PKP Cargo dużej wagi do minimalizacji ryzyk związanych z nabyciem AWT BV, a także dążeniu do pozyskania maksymalnie szerokiej wiedzy na temat przedmiotu transakcji i rynku na którym działa” (cytaty z raportu).
  4. Cena zapłacona przez PKP Cargo za 80% udziałów w AWT B.V. to 103,2 mln EUR (445 mln PLN) była o blisko 40% niższa niż uzgodniona we wstępnym porozumieniu ze sprzedającym 1 września 2014 roku. Rekomendowana w 2014 roku przez Dom Maklerski PKO Banku Polskiego – profesjonalnego doradcę transakcyjnego odpowiedzialnego za wycenę AWT cena za zakup 80% akcji AWT cena to 111 mln EUR.
  5. PKP Cargo w 2014/15 było zainteresowane przejęciem 100% akcji w AWT B.V. W chwili podpisania przez PKP Cargo umowy z 80% właścicielem AWT B.V., podobną ofertę po takiej samej cenie za akcję otrzymał właściciel 20% pakietu akcji. Oferta została przez niego odrzucona ze względu na za niską – jego zdaniem – cenę.
  6. Finalna cena stanowiła równowartość około 6*EBITDA (w uproszczeniu: zysk operacyjny przedsiębiorstwa) spółki przejmowanej, co przy poziomie transakcji porównywalnych dla rynku dla segmentu logistycznego w okresie 2007-12 równego 6,44*EBITDA – miała wszelkie cechy rynkowego charakteru transakcji.
  7. Wartość godziwa przejętych aktywów (minus pasywa) AWT B.V. była wyższa od zapłaconej ceny o 138 mln PLN., dzięki temu w sprawozdaniu finansowym za 2015 rok odnotowano zysk z okazjonalnego nabycia AWT w takiej wysokości. W latach 2016 i 2018 zarząd PKP Cargo dokonał – wynikających z normalnej działalności operacyjnej – odpisów na łączną kwotę 52 mln PLN. Oznacza to, że obecnie majątek AWT B.V. wyceniany jest na 86 mln PLN więcej niż implikowana cena zapłacona za akcje przez PKP Cargo w momencie transakcji. Wycena ta była corocznie w latach 2015-18 akceptowana przez kolejne zarządy spółki i biegłych rewidentów w sprawozdaniach rocznych.
  8. Skumulowany wynik EBITDA AWT w latach 2014-17 wyniósł 81,4 mln. EUR. Cena za 80% akcji AWT B.V. wyniosła 103,2 mln. EUR. Oznacza to, że – jeśli tylko EBITDA za rok 2018 okaże się nie gorsza od średniorocznej EBITDA za poprzednie 4 lata – zakup 80% akcji AWT przez PKP Cargo już się zwrócił! Dodatkowo wynik ten nie uwzględnia efektów synergii AWT z PKP Cargo.
  9. 2 listopada 2017 roku zarząd PKP Cargo zwiększyło swój udział w AWT B.V. do 100% odkupując od wspólnika mniejszościowego pozostałe 20% akcji w AWT B.V. za cenę 27 mln EUR co oznacza wycenę 100% akcji potwierdzającą cenę z 2014 roku.
  10. 8 grudnia 2018 roku AWT, spółka już w 100% zależna od PKP Cargo nabyła 80% udziałów w słoweńskiej spółce kolejowego transportu towarowego Primol-Rail. Ceny ani szczegółów transakcji nie ujawniono, co jest złamaniem standardów obowiązujących na rynku publicznym w Polsce i znacząco odbiega od standardów przyjętych przy zakupie AWT B.V. w 2014/15 roku.

Polityka i upadłość OKD

  1. W opublikowanym w pierwszej połowie 2016 roku Skonsolidowanym Raporcie Rocznym Grupy Kapitałowej PKP Cargo S.A. jej ówczesny prezes Maciej Libiszewski w liście do akcjonariuszy pisał „Najważniejszym wydarzeniem w 2015 roku było nabycie 80 procent akcji spółki Advanced World Transport (AWT), drugiego pod względem wielkości kolejowego przewoźnika towarowego w Czechach i jednego z największych prywatnych przewoźników w Europie. Dzięki tej inwestycji PKP Cargo wzmocniło swoją strategiczną pozycję w Europie Środkowej i Południowej. Dzięki włączeniu AWT w struktury PKP Cargo skokowo zwiększyliśmy skalę działalności za granicą i nasze możliwości w zakresie obsługi rynków europejskich”. Jednocześnie, w lipcu 2016 roku ten sam Maciej Libiszewski złożył do prokurtaury zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez poprzedni zarząd PKP Cargo w związku z zakupem AWT!
  2. Sprawa zakupu AWT przez PKP Cargo pojawiła się w wystąpieniu sejmowym ministra Andrzeja Adamczyka w dniu 11 maja 2016 roku w sprawie tzw. „audytu spółek skarbu państwa”.
  3. 4 lipca 2016 roku PKP Cargo publikuje raport bieżący o sporządzeniu ekspertyzy z wyceny AWT, która wskazywała na przeszacowanie wartości AWT w transakcji z 2014 roku. Ekspertyza nie jest ujawniona. Nieznany jest tryb w jakim ekspertyza była zamówiona oraz doświadczenie osób ją przygotowujących w transakcjach o podobnej skali.
  4. 3 maja 2016 roku złożony został przez kontrahenta AWT – czeskie kopalnie OKD wniosek ogłoszenie upadłości. 2 sierpnia 2016 roku PKP Cargo publikuje informacje dotyczące uznania przez Sąd w Ostrawie wszystkich należności od OKD w ramach procesu restrukturyzacji. Mimo tego, 26 września 2016 roku PKP Cargo podjęło decyzję o odpisaniu wszystkich należności od OKD.
  5. W październiku 2018 roku Premier Czech Andrej Babis zapowiedział, że okres wydobycia węgla w kopalniach OKD będzie kontynuowany co najmniej do 2030 roku. Zrealizuje się zatem scenariusz optymistyczny założony przez doradców w procesie zakupu AWT. Zmianę tę potwierdza państwowa spółka PRISKO, jedyny akcjonariusz OKD.
  6. Zysk OKD w 2017 roku wyniósł około 3,5 mld CZK czyli około 500 mln PLN. Według publicznie dostępnych informacji po pierwszym półroczu 2018 roku OKD miało zysk operacyjny na poziomie 2,3 mld CZK czyli około 400 mln PLN oraz dysponowało wolną gotówką na poziomie ok. 2,4 mld CZK tj. ponad 400 mln PLN.

Szersza perspektywa

  1. Od kwietnia 2012 roku do listopada 2015 roku pełniłem funkcję prezesa zarządu PKP S.A. W tym okresie udało mi się utworzyć w spółkach Grupy PKP kilkusetosobowy zespół profesjonalnych, całkowicie apolitycznych menadżerów o specjalizacjach kolejowych i nie-kolejowych, którzy byli autorami bezprecedensowych reform. Wszystkie te osoby – co do jednej – zostały w 2016 roku z Grupy PKP zwolnione.
  2. Elementem tych zmian było wprowadzenie na giełdę PKP Cargo – drugiego największego przewoźnika towarowego w UE oraz opracowanie długookresowej strategii rozwoju, która stanowiła obietnicę zarządu i strategicznego właściciela dla inwestorów. W prospekcie emisyjnym zatwierdzonym przez KNF 4 października 2013 roku zapisano „Grupa zamierza rozwijać się poprzez przejęcia i zawieranie aliansów strategicznych z innymi przewoźnikami kolejowymi za granicą. Długoterminowo Grupa zamierza stać się istotnym graczem na rynkach ościennych. Rozwój na rynkach zagranicznych umożliwi Grupie dalsze wykorzystanie korzyści wynikających z efektu skali oraz umożliwi zwiększenie poziomu wykorzystania taboru”.
  3. W Strategii PKP Cargo na lata 2019-23 przyjętej w listopadzie 2018 roku przez zarząd PKP Cargo kierowany przez Czesława Warsewicza potwierdza że „osiągnięcie celów będzie oparte m.in. na ekspansji zagranicznej”.
  4. Łącznie 67% akcji PKP Cargo właściciel, PKP SA sprzedał w dwóch transzach: podczas debiutu 30 października 2013 roku 50% oraz dodatkową transzę 17% – 18 czerwca 2014. Średnia cena sprzedaży wyniosła 70 PLN. Dziś – po 5 latach – akcje PKP Cargo są warte 42 PLN, czyli dokładnie 40% mniej. Przychody PKP SA ze sprzedaży wyniosły 2.1 mld. PLN. Pomogło to spłacić historyczny dług PKP S.A. PKP S.A. pozostało strategicznym właścicielem, zachowując kontrolę nad spółką. W ciągu miesiąca po przejęciu AWT – w styczniu 2015 roku – cena akcji PKP Cargo wzrosła o około 10%. Wartość giełdowa PKP Cargo wynosiła wówczas około 3.7 mld PLN. Dziś ta wartość wynosi około 1.9 mld PLN.
  5. Przejęcie AWT za około 20% kwoty pozyskanej ze sprzedaży 67% akcji PKP Cargo było elementem długookresowej strategii międzynarodowej ekspansji „narodowych czempionów” jakim jest PKP Cargo. Taki kierunek działań został zarysowany przez Premiera Mateusza Morawieckiego w „Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju” w 2017 roku. „Dla mnie duże firmy, bardzo duże również (…), które mają status na tyle rozwinięty, że mogą zagranicę ekspandować, są absolutnie kluczowe dla rozwoju gospodarczego, ponieważ one przez podniesienie skali swojego działania (…) zakresu, tylko dzięki temu mogą dokonywać tej międzynarodowej ekspansji i torować drogę mniejszym” – powiedział Mateusz Morawiecki 23 października 2017 roku. Nie wydaje się, żeby zarzuty prokuratorskie wobec zarządów i rad nadzorczych pozostających pod kontrolą państwa „narodowych czempionów” stawiane 4 lata po zakończonym sukcesem transgranicznym przejęciu stanowiły właściwą motywację do ekspansji zagranicznej dla zarządzających tymi przedsiębiorstwami nominowanymi przez aktualne władze polityczne.

Jakub Karnowski

Absurdalne zarzuty dla reformatorów PKP

Absurdalne zarzuty prokuratorskie – prokurator w oficjalnym dokumencie myli „zaniżenie” z „zawyżeniem”. Stawia zarzut niedoszacowania ryzyk, które w rzeczywistości się nie zmaterializowały.

Oto kalendarium wydarzeń jakich doświadczyli ludzie, którym zostały przedstawione wymyślone zarzuty. Ich autorem jest prokurator Bartosz Wójcik oraz jego mocodawcy związani z partią rządzącą. Poniżej przedstawione informacje obalają wszystko,
co zostało sformułowane w zarzutach przez prokuratora.

  1. W 2019 roku prokurator Bartosz Wójcik z Prokuratury Regionalnej w Lublinie postawił zarzuty 5 byłym członkom zarządu oraz 8 byłym członkom rady nadzorczej PKP Cargo, w związku z transakcją zakupu czeskiego przewoźnika kolejowego AWT B.V. przez zarząd PKP Cargo w dniu 30 grudnia 2014 roku. Proces stawiania zarzutów 13 osobom trwał od lutego do listopada 2019 roku.
  2. Zarzuty dotyczą art. 296 par. 1 i 3 – „nadużycie zaufania”. Nie mają charakteru korupcyjnego.
  3. Faktem bez precedensu jest przedstawienie zarzutów karnych członkom rady nadzorczej, którzy podejmowali decyzję o zgodzie na transakcję na podstawie dokumentów, w tym wyceny, przygotowanych przez renomowanych doradców zewnętrznych (PKO Bank Polski I EY), na zlecenie zarządu PKP Cargo.
  4. Byli członkowie zarządu PKP Cargo zostali zatrzymani na wiosek prokuratury w dniu 19 lutego 2019 roku, i po przedstawieniu im zarzutów osadzeni w areszcie. Sąd po 2 dniach uznał tą decyzję prokuratury za „oczywiście niezasadną”.
  5. W dniu 4 marca 2019 zarzuty usłyszał zarzuty Jakub Karnowski, były przewodniczący rady nadzorczej PKP Cargo i były prezes PKP w latach 2012-15.

Prokuratura zarzuciła mu, że „zagłosował za zgodą na zawarcie transakcji, pomimo posiadanej wiedzy o nieuwzględnieniu (…) wszystkich ujawnionych ryzyk a w szczególności tych z zakresu”:

– ochrony środowiska grożących koniecznością poniesienia kosztów w kwocie nie mniejszej niż 30 mln. PLN – w formie ogólnika, bez jakiegokolwiek wyjaśnienia o co autorom chodzi

– ryzyka związanego z ZANIŻENIEM wartości taboru kolejowego w kwocie nie mniejszej niż 14 mln. EUR (lokomotywy) I 3.8 mln. EUR (wagony)

Były prezes PKP od marca 2019 roku ma więc zarzuty za to, że zarząd PKP Cargo kupił czeską spółkę ZA TANIO.

– ryzyka utraty głównego klienta tj. Kopalni OKD (Ostarvskie Karvinskie Doly),
z którym zawarte umowy stanowiły 40% przewożonych towarów I co do których wyznaczony był już na lata 2017. 2018 I 2023 okres zaprzestania przez część z nich wydobycia węgla.

Zarzuty przedstawiono w lutym 2019 roku. Lata 2017 i 2018 należały już wówczas do przeszłości. Prokurator zatem postawił zarzut, że były Przewodniczący Rady Nadzorczej głosując, nie doszacował ryzyka, o którym w momencie stawiania zarzutów już było wiadomo, że się nie zmaterializowało.

Wyjaśnienie: spółka była kupowana przy założeniu, które zostało uwzględnione w cenie, że pokłady opłacalnego do wydobycia węgla w OKD (największy kontrahent AWT) wyczerpią się w ciągu 10 lat. OKD miało być częściowo zamknięta w latach 2017, 2018 i całkowicie w 2023 roku. Dotychczas OKD funkcjonuje w całości i wydobycie nie zmalało. Okres funkcjonowania wydłużono z 2023 do 2030 roku.

Prokuratorzy stawiający zarzuty zostali wydelegowani do zadania przez pana Zbigniewa Ziobrę, na każdym kroku demonstrując polityczne zaangażowanie.

  1. Prokuratorem Regionalnym w Lublinie jest Jerzy Ziarkiewicz. Powołany na to stanowisko przez Zbigniewa Ziobrę 12 września 2018 roku. Awansowany z funkcji Prokuratura Okręgowego w Zamościu. Najpierw p.o. do 12 marca 2019 roku (Karnowskiemu zarzuty przedstawiono 4 marca), potem przedłużano powołanie. Taki sposób czasowego i warunkowego awansu jest w prokuraturze narzędziem do zapewnienia posłuszeństwa wykonywanego polecenia.
  2. Prokurator Jerzy Ziarkiewicz nie wstydzi się demonstrować swoich poglądów politycznych na Facebooku. Wśród jego ulubionych stron znajdziemy następujące: Profesor Piotr Gliński, Czas Honoru dla niemieckich widzów, Prawo i Sprawiedliwość Sieradz, Smoleńsk 2010 pamiętamy, Jestem z Zamościa, Andrzej Duda – nasz kandydat na prezydenta RP, Paweł Wypych, Maria Kaczyńska – strona pamięci, Stowarzyszenie Kibiców Wisły Kraków, Niezalezna.pl, Lech Kaczyński, Radio Maryja, Tygodnik Lisickiego, Kluby Gazety Polskiej, Prof. Andrzej Zybertowicz, Lech Kaczyński – Nasz Prezydent, Przebrała się miarka – Głosuję na Jarka, Legia Warszawa, Marsz Niepodległości, Tygodnik Sieci, Prawo i Sprawiedliwość, Krzysztof Feusette, Mariusz Błaszczak, Jacek Sasin, Narodowe Siły Zbrojne, Mel Gibson, Andrzej Duda, Anthony Hopkins, Wisła Kraków. Wymienione strony stanowiły w marcu 2019 roku około 80 procent polubionych przez Ziarkiewicza.
  3. Zarzuty zarządowi i radzie nadzorczej PKP Cargo postawił należący do grona najszybciej awansowanych prokuratorów Prokurator Bartosz Wójcik. Jako prokurator Ziobry, w krótkim czasie przeszedł z prokuratury w Krasnymstawie na stanowisko szefa Prokuratury Rejonowej w Zamościu, później naczelnika Wydziału Śledczego w Prokuraturze Okręgowej w Zamościu, aż do Prokuratury Regionalnej w Lublinie.

Trzeci skład prokuratorski postawił zarzuty 12 dni po artykule o „dwóch wieżach Kaczyńskiego”

  1. Zarzuty przygotowano i podpisano w lutym 2019 roku. Po zawiadomieniu o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, które w lipcu 2016 roku złożył pierwszy nominat PiS na stanowisku Prezesa PKP Cargo, były członek zarządu „Srebrnej” Maciej Libiszewski, sprawą zajęła się – określana jako „propisowska” Prokuratura Okręgowa w Warszawie. Ponieważ sprawa zmierzała do umorzenia, w 2017 została przekierowana przez Prokuraturę Krajową do Prokuratury Regionalnej w Lublinie, kierowaną wówczas przez Katarzynę Fedeńczuk. Sprawę przejęła Prokurator Hanna Majewska, która po przesłuchaniu kilkudziesięciu osób w okresie ponad roku zamierzała sprawę umorzyć. Wówczas po tym jak we wrześniu 2018 roku Prokuraturą Regionalną w Lublinie zaczął kierować Ziarkiewicz, w grudniu 2018 roku odebrano sprawę Majewskiej, przekazano Wójcikowi, który – jak wynika z informacji ujawnionych przez media –  bez wykonania jakiejkolwiek dodatkowej czynności na podstawie tych samych materiałów – postawił zarzuty 13 osobom.

Transakcja zakupu AWT przez PKP Cargo w 2014 roku.

  1.  Zakupu czeskiego przewoźnika kolejowego AWT dokonał zarząd PKP Cargo 30 grudnia 2014. Zarząd podjął decyzję jednomyślnie. Rada nadzorcza kolegialnie wyraziła zgodę na transakcję na podstawie materiałów przedłożonych przez zarząd i przygotowanych przez wynajęte w tym celu profesjonalne konsorcjum doradcze. Głosowali za nią wszyscy, nie reprezentujący związków zawodowych, członkowie rady nadzorczej, także członkowie niezależni, powołani m.in.
    na wniosek Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOiR).
  2.  Zarząd PKP Cargo do przeprowadzenia procesu zakupu AWT wynajął profesjonalne konsorcjum doradcze składające się z zespołów Domu Maklerskiego PKO Banku Polskiego, firmy doradczej Ernst Young (obecnie EY), firmy prawniczej Weil, Gotshal & Manges oraz doradców technicznych. W procesie – który praktycznie bez przerwy trwał około roku – uczestniczyły łącznie 154 osoby.
  3. Po zakończonej transakcji niezależny zewnętrzny audytor, firma PWC przygotowała na zlecenie zarządu PKP Cargo opublikowany w dniu 2 lipca 2015 roku szczegółowy 180-stronicowy raport pt. „Przegląd procesu nabycia przez PKP Cargo S.A. udziałów w Advanced World Transport B.V.”. PWC potwierdziło, że proces realizacji transakcji prze PKP Cargo był zgodny z praktyką rynkową, zwracając w swoim raporcie szczególną uwagę na szeroki zakres wsparcia eksperckiego oraz kompleksowość badania spółek z Grupy AWT (tzw. due dillegence). Zdaniem PWC: „ilość i zakres obowiązków zewnętrznych doradców oraz zakres zaangażowania wewnętrznych zespołów PKP Cargo SA w procesie transakcji świadczy o skrupulatnym i zapobiegawczym podejściu do przeprowadzonego procesu”. „Proces due dilligence AWT był kompleksowy pod kątem przebadanych obszarów i zaangażowaniu zespołów doradczych, co świadczy o przywiązaniu przez PKP Cargo dużej wagi do minimalizacji ryzyk związanych z nabyciem AWT BV, a także dążeniu do pozyskania maksymalnie szerokiej wiedzy na temat przedmiotu transakcji i rynku na którym działa” (cytaty z raportu).
  4. Cena zapłacona przez PKP Cargo za 80% udziałów w AWT B.V. to 103,2 mln EUR (445 mln. PLN) była o blisko 40% niższa niż uzgodniona we wstępnym porozumieniu ze sprzedającym 1 września 2014 roku. Rekomendowana w 2014 roku przez Dom Maklerski PKO Banku Polskiego – profesjonalnego doradcę transakcyjnego odpowiedzialnego za wycenę AWT cena za zakup 80% akcji AWT cena to 111 mln. EUR.
  5. PKP Cargo w 2014/15 było zainteresowane przejęciem 100% akcji w AWT B.V. W chwili podpisania przez PKP Cargo umowy z 80% właścicielem AWT B.V., podobną ofertę po takiej samej cenie za akcję otrzymał właściciel 20% pakietu akcji. Oferta została przez niego odrzucona ze względu na za niską – jego zdaniem – cenę.
  6. Finalna cena stanowiła równowartość około 6*EBITDA (w uproszczeniu: zysk operacyjny przedsiębiorstwa) spółki przejmowanej, co przy poziomie transakcji porównywalnych dla rynku dla segmentu logistycznego w okresie 2007-12 równego 6,44*EBITDA – miała wszelkie cechy rynkowego charakteru transakcji.
  7. Wartość godziwa przejętych aktywów (minus pasywa) AWT B.V. była wyższa od zapłaconej ceny o 138 mln. PLN., dzięki temu w sprawozdaniu finansowym za 2015 rok odnotowano zysk z okazjonalnego nabycia AWT w takiej wysokości.  W latach 2016 i 2018 zarząd PKP Cargo dokonał – wynikających z normalnej działalności operacyjnej – odpisów na łączną kwotę 52 mln. PLN. Wycena ta była corocznie w latach 2015-18 akceptowana przez kolejne zarządy spółki i biegłych rewidentów w sprawozdaniach rocznych.
    Kilka dni po postawieniu zarzutów byłemu zarządowi PKP Cargo w marcu 2019 roku, obecny zarząd PKP Cargo dokonał kolejnego przeszacowania aktywów – było to 5 lat po transakcji i wynikało z normalnej działalności operacyjnej. Nawet po tym zabiegu wartość godziwa przejętych aktywów (minus pasywa) – 5 lat po transakcji! – była dodatnia.
  8. Skumulowany wynik EBITDA AWT w latach 2014-18 wyniósł 81,4 mln. EUR. Cena za 80% akcji AWT B.V. wyniosła 103,2 mln. EUR. Oznacza to, że po 4 latach od przeprowadzenia transakcji „spłaciło się” około 80% wartości transakcji.  Dodatkowo wynik ten nie uwzględnia efektów synergii AWT z PKP Cargo.
  9. 2 listopada 2017 roku zarząd PKP Cargo zwiększyło swój udział w AWT B.V. do 100% odkupując od wspólnika mniejszościowego pozostałe 20% akcji w AWT B.V. za cenę 27 mln.
  10. 8 grudnia 2018 roku PKP Cargo nabyło 80% udziałów w słoweńskiej spółce kolejowego transportu towarowego Primol-Rail. Ceny ani szczegółów transakcji nie ujawniono.
  11. W dniu 17 października 2019 roku „Puls Bizesu” podał informację, że PKP Cargo rozpoczęła rozmowy dotyczące nabycia udziałów w rumuńskich spółkach Vest Trans Rail SRL, Forest Logistics SRL oraz Romcargounit SRL. Spółka podała, że rozpoczęcie umów stanowi element realizacji strategii Grupy PKP na lata 2019-23 w zakresie ekspansji zagranicznej PKP Cargo w obszarze Europy Środkowo-Wschodniej”. Komentarz redaktora naczelnego Pulsu Biznesu Grzegorza Nawackiego: „Biorąc pod uwagę, co przeżywa poprzedni zarząd za przejęcie AWT, obecny to twardziele albo szaleńcy”.

Polityka PiS i upadłość OKD – skąd się wzięły zarzuty?

  1. W opublikowanym w pierwszej połowie 2016 roku Skonsolidowanym Raporcie Rocznym Grupy Kapitałowej PKP Cargo S.A. jej ówczesny prezes Maciej Libiszewski w liście do akcjonariuszy pisał „Najważniejszym wydarzeniem w 2015 roku było nabycie 80 procent akcji spółki Advanced World Transport (AWT), drugiego pod względem wielkości kolejowego przewoźnika towarowego w Czechach i jednego z największych prywatnych przewoźników w Europie. Dzięki tej inwestycji PKP Cargo wzmocniło swoją strategiczną pozycję w Europie Środkowej i Południowej. Dzięki włączeniu AWT w struktury PKP Cargo skokowo zwiększyliśmy skalę działalności za granicą i nasze możliwości w zakresie obsługi rynków europejskich”. Jednocześnie, w lipcu 2016 roku ten sam Maciej Libiszewski złożył do prokuratury zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez poprzedni zarząd PKP Cargo w związku z zakupem AWT!
  2. Sprawa zakupu AWT przez PKP Cargo pojawiła się w wystąpieniu sejmowym ministra Andrzeja Adamczyka w dniu 11 maja 2016 roku w sprawie tzw. „audytu spółek skarbu państwa”. Adamczyk mówi że „sprawą zakupu AWT powinny zainteresować się służby”.
  3. 4 lipca 2016 roku PKP Cargo publikuje raport bieżący o sporządzeniu ekspertyzy z wyceny AWT, która wskazywała na przeszacowanie wartości AWT w transakcji z 2014 roku. Ekspertyza nie jest ujawniona.
  4.  Z relacji medialnych wynika, że Libiszewski bez wiedzy pozostałych członków zarządu, podczas rozmowy w cztery oczy zlecił przygotowanie „ekspertyzy” kierownikowi  Uniwersytetu Szczecińskiemu Prof. Dariuszowi Zarzeckiemu. Bez żadnego trybu. Z Katedry Inwestycji i Wyceny Przedsiębiorstw w US. Zarzecki oprócz tego, że pracuje na Uniwersytecie Szczecińskim jest też współwłaścicielem firmy „Zarzecki, Lasota i Wspólnicy” która reklamuje się jako „Firma doradcza do zadań specjalnych”. W okresie rządów SLD był kilka miesięcy przewodniczącym rady nadzorczej PKO BP. Zarzecki przygotowywał także wycenę majątku  SKOK Wołomin w sytuacji w której wierzyciele nie mieli już żadnych szans na odzyskanie swoich pieniędzy (Violetta Krasnowska, „Polityka”, „Finał afery SKOK Wołomin: nie ma pieniędzy, nie ma winnych”).
  5. Media podają, że po otrzymaniu nieformalnego „zlecenia” Zarzecki zleca ekspertyzę swojemu podwładnemu zarówno na uniwersytecie, jak i w prywatnej kancelarii mgr. Miłoszowi Kołodziejczykowi, którego jedynym doświadczeniem rynkowym jest 15 miesięcy pracy jako starszy specjalista w KNF.
  6. „Ekspertyza” nie jest wyceną co jest wprost w niej napisane! Jest próbą wytknięcia „błędów merytorycznych” w wycenie przygotowywanej przez okres około roku przez konsorcjum doradcze PKO BP, EY i Weil na zlecenie zarządu PKP Cargo. Cześć „błędów merytorycznych” ma charakter czysto akademicki typu „niewskazanie standardu”.
    W przypadku części „błędów” autor nie jest pewien czy wpłynęły one na zawyżenie czy na zaniżenie wartości przedsiębiorstwa. W oczy rzuca się brak doświadczenia rynkowego autora i teoretyczny charakter „ekspertyzy”.

Takiej jakości ekspertyza (nie wycena) staje się podstawią zatrzymania 5 byłych członków zarządu PKP Cargo i przedstawienia zarzutów karnych 8 członkom rady nadzorczej.

  1. Nie jest znana kwota jaką za ekspertyzę PKP Cargo zapłaciło spółce Zarzecki&Partners.
  2. 3 maja 2016 roku został przez kontrahenta AWT – czeskie kopalnie OKD – złożony wniosek o ogłoszenie upadłości. 2 sierpnia 2016 roku PKP Cargo publikuje informacje dotyczące uznania przez Sąd w Ostawie wszystkich należności od OKD w ramach procesu restrukturyzacji. Mimo tego, 26 września 2016 roku PKP Cargo podjęło decyzję o odpisaniu wszystkich należności od OKD.
  3. W listopadzie 2017 roku Maciej Libiszewski w atmosferze skandalu odchodzi z funkcji Prezesa PKP Cargo. Pisze list otwarty do parlamentarzystów PiS nazywając się w nim „ofiarą układu”.
  4. W październiku 2018 roku Premier Czech Andrej Babis zapowiedział, że okres wydobycia węgla w kopalniach OKD będzie kontynuowane co najmniej do 2030 roku. Zrealizuje się zatem scenariusz optymistyczny założony przez doradców w procesie zakupu AWT. Zmianę tę potwierdza państwowa spółka PRISKO, jedyny akcjonariusz OKD.
  5. Zysk OKD w 2017 roku wyniósł około 3.5 mld. CZK czyli około 500 mln. PLN. Według publicznie dostępnych informacji po pierwszym półroczu 2018 roku OKD miało zysk operacyjny na poziomie 2,3 mld. CZK czyli około 400 mln. PLN oraz dysponowało wolną gotówką na poziomie ok. 2,4 mld. CZK tj. ponad 400 mln. PLN.

Zakup AWT I jakość zarządzania w PKP w latach 2012-15 w porównaniu do lat 2016-19 w ocenie inwestorów

  1. W okresie od kwietnia 2012 roku do listopada 2015 roku Grupą PKP zarządzał zespół profesjonalnych managerów spoza kolei pod kierownictwem Jakuba Karnowskiego. W tym okresie udało się utworzyć w spółkach Grupy PKP kilkusetosobowy zespół profesjonalnych, całkowicie apolitycznych menadżerów o specjalizacjach kolejowych i nie-kolejowych, którzy byli autorami bezprecedensowych reform.
  2. Elementem tych zmian było wprowadzenie na giełdę PKP Cargo – drugiego największego przewoźnika towarowego w UE oraz opracowanie długookresowej strategii rozwoju, która stanowiła obietnicę zarządu i strategicznego właściciela dla inwestorów. W prospekcie emisyjnym zatwierdzonym przez KNF 4 października 2013 roku zapisano „Grupa zamierza rozwijać się poprzez przejęcia i zawieranie aliansów strategicznych z innymi przewoźnikami kolejowymi za granicą. Długoterminowo Grupa zamierza stać się istotnym graczem na rynkach ościennych. Rozwój na rynkach zagranicznych umożliwi Grupie dalsze wykorzystanie korzyści wynikających z efektu skali oraz umożliwi zwiększenie poziomu wykorzystania taboru”.
  3. W Strategii PKP Cargo na lata 2019-23 przyjętej w listopadzie 2018 roku przez zarząd PKP Cargo kierowany przez Czesława Warsewicza potwierdza, że „osiągnięcie celów będzie oparte m.in. na ekspansji zagranicznej”.
  4. PKP SA sprzedało łącznie 67% akcji PKP Cargo w dwóch transzach: podczas debiutu 30 października 2013 roku 50% oraz dodatkową transzę 17% – 14 czerwca 2014. Średnia cena  sprzedaży wyniosła 70 PLN. Dziś – po 8 latach – akcje PKP Cargo są warte 16 PLN (16.11.2021) to jest 75 % mniej wyniosła cena sprzedaży przez PKP SA.
  5. Przychody PKP SA ze sprzedaży wyniosły 2.1 mld. PLN. – tyle pozyskano ze sprzedaży 67% akcji spółki, dziś całe PKP Cargo warte jest ¼ tej sumy. W latach 2013-14 pozyskanie 2.1 mld. PLN umożliwiło spłacenie historycznego długu PKP S.A. i dokapitalizowanie PKP Intercity w celu zakupu nowoczesnych pociągów od polskich producentów. PKP S.A. pozostało strategicznym właścicielem, zachowując kontrolę nad spółką.
    W ciągu miesiąca po przejęciu AWT – w styczniu 2015 roku – cena akcji PKP Cargo wzrosła o około 10%. Wartość giełdowa PKP Cargo wynosiła wówczas około 3.7 mld. PLN. Dziś wartość spółki to 500 mln PLN!!!
  6.  Przejęcie AWT za około 20% kwoty pozyskanej ze sprzedaży 67% akcji PKP Cargo było elementem długookresowej strategii międzynarodowej ekspansji „narodowego czempionów” jakim jest PKP Cargo. Taki kierunek działań został zarysowany przez Premiera Mateusza Morawieckiego w „Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju” w 2017 roku. „Dla mnie duże firmy, bardzo duże również (…), które mają status na tyle rozwinięty, że mogą zagranicę ekspandować, są absolutnie kluczowe dla rozwoju gospodarczego, ponieważ one przez podniesienie skali swojego działania (…) zakresu, tylko dzięki temu mogą dokonywać tej międzynarodowej ekspansji i torować drogę mniejszym” – powiedział Mateusz Morawiecki 23 października 2017 roku.
  7. Latach 2016-19 rząd PiS dokonał wielu motywowanych ideologicznie nacjonalizacji, co do których dziś oczywiste jest, że „niedoszacowano ryzyk”, np. Pekao SA lub bydgoska „Pesa”. W każdym takim przypadku można by osobom podejmującym decyzje postawić takiej samej jakości zarzuty jakie zostały postawione reformatorom PKP.

Czy to jest rozgrywka Ziobry przeciwko Morawieckiemu?

  1. Osoby z otoczenia Premiera Morawieckiego uważają, że sprawa zarzutów dla zarządu i rady nadzorczej PKP Cargo jest elementem rozgrywki Zbigniewa Ziobry przeciwko Mateuszowi Morawieckiemu ponieważ:
    • autorem wyceny AWT przygotowanej na zlecenie Zarządu PKP Cargo był Dom Maklerski PKO BP, kierowanego wówczas przez Zbigniewa Jagiełło, uważanego za osobę bliską Morawieckiemy, nikt z PKO BP dotychczas nie usłyszał zarzutów;
    • Bank Zachodni WBK i Dom Maklerski BZ WBK, kierowane wówczas przez Mateusza Morawieckiego razem z międzynarodową spółką doradczą  McKinsey&Company doradzały PKP S.A. w procesie prywatyzacji PKP Cargo w latach 2008-12, konsorcjum zdecydowanie odradzało sprzedaż akcji przez giełdę, rekomendowało sprzedaż większości akcji inwestorowi branżowemu a wśród 3 zaakceptowanych potencjalnych inwestorów w grudniu 2011 roku była spółka zależna od kolei rosyjskich (RŻD) kierowanych przez przyjaciela Putina – Wladimira Jakunina („Newsweek” 1.04.2019).

Kolejne przedłużenie postępowania.

  1. Po ponad 2 latach od postawienia zarzutów – w marcu 2021 prokurator zlecił przygotowanie wyceny spółki biegłym
  2. Do końca października 2021 roku, czyli blisko 3 lata po postawieniu zarzutów wycena nie została zakończona.

Wygrana w sądzie w sprawie absolutorium za 2015 roku.

  1.  W dniu 14 października 2020 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie w sprawie dotyczącej faktu nieudzielenia przez Ministra Infrastruktury Jakubowi Karnowskiemu absolutorium za pracę jako prezes zarządu PKP S.A. w 2015 roku potwierdził wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 15 stycznia 2020 roku. Sąd zobowiązał PKP S.A. do złożenia oświadczenia następującej treści:
    „PKP S.A. w Warszawie oświadcza, iż nie było podstawy do nieudzielenia panu Jakubowi Karnowskiemu absolutorium z wykonania obowiązków prezesa zarządu PKP S.A. w okresie od 1 stycznia 2015 roku do dnia 30 listopada 2015 roku”. I do wpłacenia 30.000 PLN na rzecz Fundacji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

Raport Stowarzyszenia Sędziów Themis i Fundacji Otwarty Dialog na temat nadużyć prokuratury w latach 2015-21.

  1. Zarzuty wobec 5 członków zarządu PKP Cargo oraz 8 członków rady nadzorczej  zostały opisane w opublikowanym w sierpniu 2015 roku raporcie Stowarzyszenia Sędziów Themis i Fundacji Otwarty Dialog „Selected cases of malicious prosecution and dereliction of duties vy the Polish Prosecutor’s Office in the years 2015-21” jako jeden z przykładów nadużycia władzy przez prokuraturę.